Instrukcja while, for i operatory

Pętla while, czyli "dopóki"

while(Warunek_logiczny){
  // ciało pętli czyli
  // instrukcje;
}

Zasada działania:

1. obliczenie Warunek_logiczny,
2. jeśli fałsz, przejście poza pętlę (za końcowy nawias klamrowy),
3. jeśli prawda, wejście do wnętrza pętli i wykonanie wszystkich instrukcji,
4. skok na początek pętli, czyli do punktu 1.

Zadania

1. Napisz program, który wczyta liczbę całkowitą (dodatnią) n, a następnie wypisze wszystkie liczby całkowite od n do 1 włącznie.

2. Zmodyfikuj program ze wcześniejszego zadania tak, aby zamiast wypisywać liczby, sumował je i na końcu wypisał ostateczny wynik.

3. Napisz program, który dla wczytanej liczby naturalnej wypisze jej silnię. Zastanów się, jaką wartością zainicjować zmienną przechowującą iloczyn.

4. Napisz program, który wczytuje liczbę naturalną n i wypisuje jej zapis binarny, ale w odwrotnej kolejności. Na przykład:

   ./a.out
   10
   0101
   

5. Napisz program, który wczytuje liczbę naturalną n i wypisuje na ekran (standardowe wyjście) wszystkie dodatnie dzielniki liczby n.

6. Napisz program, który wczytuje liczbę naturalną n i wypisuje komunikat mówiący, czy liczba jest pierwsza, czy nie.

7. Napisz program, który wczytuje liczbę naturalną n i wypisuje wszystkie liczby pierwsze z zakresu od n do 2.

8. Napisz program, który wczyta liczbę naturalną n i wypisze jej rozkład na czynniki pierwsze. Na przykład:

   ./a.out
   24
   2 2 2 3
   

Kilka nowych operatorów

Często instrukcja przypisania służy do ustalenia wartości zmiennej na podstawie dotychczasowej jej wartości: x = x+zwiekszenie, licznik=licznik/2. W takich przypadkach można skrócić zapis za pomocą następujących operatorów:

• +=, np. x += zwiekszenie,
• -=,
• *=,
• /=, np. licznik /= 2.

W szczególności, jeśli zwiększamy lub zmniejszamy zmienną o 1, możemy użyć operatorów ++ i --:

• x++ — operator postinkrementacji: wartością wyrażenia jest wartość zmiennej przed zwiększeniem,
• ++x — operator preinkrementacji: wartością wyrażenia jest wartość zmiennej po zwiększeniu,
• x-- — operator postdekrementacji — analogicznie do x++,
• --x — operator predekrementacji — jak wyżej.

Przykład — sprawdź, jaki wynik da uruchomienie programu:

#include <stdio.h>

int main(){
  int x = 10;
  printf("%d\n", ++x);
  printf("%d\n", x);

  x = 10;
  printf("%d\n", x++);
  printf("%d\n", x);

  return 0;
}

Pętla for

Pętla for ma postać:

for( instrukcja_inicjujaca; warunek; instrukcja_przejscia ){
  // ciało pętli czyli
  // instrukcje;
}

Zasada działania:

1. wykonuje się instrukcja_inicjująca,
2. sprawdzany jest warunek,
3. jeśli fałsz, przejście poza pętlę,
4. jeśli prawda, wykonanie instrukcji wewnątrz pętli,
5. wykonanie instrukcja_przejścia,
6. przejście do punktu 2.

Pętlę for można zasymulować pętlą while następująco:

instrukcja_inicjujaca;
while(warunek){
  // ciało pętli czyli
  // instrukcje
  instrukcja_przejscia;
}

Zwróć uwagę, że w nawiasach okrągłych pętli for występują dokładnie dwa znaki ;. Elementy w nawiasach (instrukcja_inicjująca, warunek i instrukcja_przejścia) można pominąć. Jeśli pominiemy warunek, za każdym razem podejmowana jest decyzja o wejściu do wnętrza pętli — czyli tak, jakby wstawić tam warunek zawsze prawdziwy. Uzyskamy w ten sposób wieczną pętlę.

Zadania

1. Wybierz 3 zadania z zadań dotyczących pętli while i rozwiąż je używając pętli for.

2. Napisz program, który wypisze na ekranie tabliczkę mnożenia o wymiarach 5 x 5:

   ./a.out
   1  2  3  4  5
   2  4  6  8 10
   3  6  9 12 15
   4  8 12 16 20
   5 10 15 20 25
   

3. Zmodyfikuj poprzedni program tak, aby pytał użytkownika o rozmiar tabliczki mnożenia.

Modyfikatory wejścia/wyjścia — uzupełnienie

Aby ustalić rozmiar pola do wypisywania wartości liczbowych, można użyć rozszerzonej składni modyfikatorów wejścia/wyjścia:

• %5d — spowoduje wypisanie liczby w polu o rozmiarze 5 znaków. Ewentualne wolne miejsca zostaną uzupełnione spacjami z lewej strony.
• %07d — miejsca z lewej strony zamiast spacji, będą uzupełnione zerami.
• %.3f — wypisanie liczby zmiennoprzecinkowej z 3 miejscami po przecinku.
• %5.1f — wypisanie liczby zmiennoprzecinkowej na polu 5-znakowym, 1 miejsce po przecinku.